Bilim insanları geçmişte uykuyu; beyin ile dış dünya arasındaki bir pencerenin üzerine çekilen, beynin dış uyaranlara tepkisini durduran bir perde gibi düşünüyordu.
12 Ekim 2023 tarihinde Nature Neuroscience dergisinde yayımlanan bir çalışma, uyku esnasında bu perdenin kısmen açık olduğu zamanlar olabileceğini gösterdi.[1] Araştırmaya katılan kişiler, araştırmacıların kendisine söylemiş olduklarına bağlı olarak uykunun belirli evrelerinde gülümsüyor ya da kaşlarını çatıyordu. Fransa’da yer alan Paris Beyin Enstitüsünde bilişsel bilimci olan çalışmanın ortak yazarlarından Delphine Oudiette, tarihsel olarak uykunun tanımının çevre ile ilgili bilincin durması olduğunu vurgulayarak konu hakkında şunları söylüyor:
Tüm Reklamları Kapat
Uyurken bir şeyler yapamıyor olmanız gerekiyor. Bu da dış dünyaya karşı herhangi bir tepki veremediğiniz anlamına geliyor.
Ancak birkaç yıl önce Oudiette ve ekibi; “lucid rüya” (İng: “lucid dream”) olarak da bilinen, uyurken rüya gördüklerinin bilincinde olan insanlar ile iletişime geçebildikleri bir deney gerçekleştirdikten sonra bu tanımın doğruluğunu sorgulamaya başladı. Araştırmacılar, bu kişilerin gördükleri rüyalar sırasında göz ve yüz kaslarının hareketi aracılığıyla sorular sorabilmiş ve yanıtlar alabilmişti.[2]
Çalışmanın yazarlarından ve Illinois eyaletinin Evanston şehrinde yer alan Northwestern Üniversitesinde bilişsel bilimci olan Karen Konkoly; bu makale yayımlandıktan sonra, lucid rüya görenlerle iletişimin mümkün olup olmayacağına yönelik kafalarında büyük ve yanıtsız bir soru oluştuğunu söylüyor.
Tüm Reklamları Kapat
Bu sorudan sonra Oudiette çalışmaya devam etti. Son çalışmasında kendisi ve meslektaşları, narkolepsi hastalığı olan 27 kişi ile narkolepsisi olmayan 22 kişiyi gözlemledi. Uyku sırasında, katılımcılardan birden fazla defa kaşlarını çatmaları ya da gülümsemeleri istendi. Katılımcıların tamamı bu istemlerin en az %70 kadarına doğru tepki verdi.
Genel yanıt oranları; en derin uykunun yaşandığı ancak beynin oldukça aktif kaldığı uykunun REM evresi sırasında, uykunun diğer evrelerine göre tüm katılımcılar için daha yüksekti. Araştırmacılar; deneyler süresince katılımcıların beyin aktivitelerini, kafa derisi boyunca yerleştirilen elektrotlardan gelen sinyalleri tespit eden elektroensefalografi (EEG) kullanarak takip etti.
Oudiette bu durumun, dış dünyaya bakan pencerenin perdesini açmaya daha elverişli bazı fizyolojik durumlara sahip olduğumuzu gösterdiğini vurguluyor.
Evrim Ağacı’nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye’de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %%100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır. Kreosus Kreosus’ta her 10₺’lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık… Daha fazla göster
Evrim Ağacı’nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye’de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
Kreosus
Kreosus’ta her 10₺’lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
Patreon
Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı’na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı’ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTube
YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer Platformlar
Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!
Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Araştırmacılar, benzer deneyleri kullanarak uykusuzluk ve uykuda yürüme gibi çeşitli uyku bozukluklarının temelini daha iyi anlayabilirler. Böylelikle, beynin uyku sırasında aktif olan bölümlerini ve bu bölümlerin bilinçle nasıl bir ilişkisi olduğunu tespit etmeye başlayabilirler. Belçika’nın Brüksel şehrinde yer alan Erasmus Hastanesinde nörolog ve bilişsel bilimci olan Mélanie Strauss, bu çalışmanın uyku araştırmaları sahasındaki büyük bir evrimin parçası olduğunu söylüyor ve konu hakkında şunları ekliyor:
Araştırmacılar; uykuyu sadece EEG ile izlemek yerine EEG’yi çeşitli görevler ve uyaranlar ile birleştiren, alışılmışın dışında yaklaşımlara yöneliyor. Bu da belirli hastalıklara veya durumlara ışık tutmaya yardımcı olabilecek bir strateji.
Evrim Ağacı’na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı
kullanılarak 16/12/2023 20:45:39 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim
Ağacı’ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden
geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı
tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak
için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/15910
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı’ndaki yazılı içerikler
orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin
alınmaksızın
paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir,
dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin
alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı’na aitmiş gibi
sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça
belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı’ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu
sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve
içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.